Pazar, Aralık 25, 2022

Bağlamada Göğüs Tahtası

 Geçmişte bağlamalar, göğüs tahtası bombeli ve daha kalın olarak imal edilirdi. Bu da basıncı arttırdığı için zamanla bombe çökmesin diye kapağın iki tarafına bazen aynı, çoğunlukla farklı ağaçlardan yanak denilen kenar tahtaları eklenerek göğüs kapağı üç parçalı yapılırdı. Sonraki yıllarda bağlama yapımı ve kapak takma tekniğinin gelişmesi sonucu göğüs tahtası iyice düzleşerek tek parça ve daha ince olarak takılmaya başlandı. Bombe yine olsa da artık neredeyse fark edilmez hale geldi. Kanada Ladini gibi ithal ve Artvin Borçka Ladini gibi yerli kaliteli ağaçların kullanımı ile çok kaliteli ses veren yeni bağlamalar ortaya çıktı.

İhtiyaç kalmadığı için eski tür bağlamaların üretimi sona ermiş sayılabilirdi. Ancak genellikle Ankara’da yerleşik az sayıdaki bazı yapımcılar önceki kadar bombeli olmasa da göğüs kapağı üç parçalı bağlama yapım geleneğini sürdürüyor. Bir iddiaya göre, yekpare olarak takılan göğüs tahtası esneyemediği için kasıntılı ses vermektedir, bu nedenle de yanaklı takılmalıdır. Fakat biri göğüs kapağı yanaklı, diğeri tek parça olan iki ayrı bağlamayı yan yana getirip incelediğimizde aralarında bariz bir ses farkı olmadığını gördük. Hatta iyi bir yapımcının elinden çıktığı ve ağacı zamanla iyice kuruyup sesi oturduğu için yekpare Kanada Ladini kapaklı yeni tür bağlamanın daha iyi bir tınısı vardı. Zaten günümüzün tanınmış bağlama ustalarının hemen hepsi kapağı tek parça takmaktadır. Kısacası, bağlamanın göğüs tahtasının yanaklı olarak yapılması çalgıya ilkel bir görünüm kazandırmaktan başka bir işe yaramaz.